Wie kent ze niet: de Piramides in Egypte, de Taj Mahal in India, de Machu Pichu in Peru? De beroemde erfgoed sites die op de lijst van UNESCO prijken. Ook erfgoed in Nederland staat op de Lijst van UNESCO, zoals de molens in Kinderdijk en de Stelling van Amsterdam (voormalige verdedigingslinie). UNESCO (een body van de Verenigde Naties) heeft als doel erfgoed (cultuur en natuur) te identificeren, te beschermen en te behouden voor de toekomst. Dit zijn sites die van een buitengewoon exceptionele waarde zijn voor de mensheid. UNESCO helpt landen hun erfgoed te beschermen, door ze te ondersteunen met de nodige management, het stimuleren van participatie van de lokale bevolking en de publieke bewustwording te vergroten. Ook is er een speciale lijst met erfgoed in gevaar (World Heritage in Danger) die extra bescherming genieten. Het voortbestaan van de 31 sites (totaal zijn er 830 UNESCO sites) die daar opstaan, zoals het Everglades National Park in Florida en de Kathmandu Vallei in Nepal, zijn in gevaar door bijvoorbeeld vervuiling, oorlog, natuurrampen, maar ook door ongecontroleerde groei van het toerisme. Met het geld uit het World Heritage Fonds worden hier herstelwerkzaamheden uitgevoerd. Ook wordt de internationale gemeenschap geïnformeerd, zodat men de handen ineen kan slaan om deze bedreigde sites van de ondergang te redden.

UNESCO ziet steeds meer in dat de ongebreidelde groei van toerisme onherstelbare schade kan aanrichten aan erfgoed sites. Door de status als UNESCO erfgoed site, groeit de bekendheid van deze gebieden en daarmee ook het aantal bezoekers. Ga maar eens naar de Toscaanse stadjes als Montepulciano en Siena, waar je in de zomer letterlijk over de hoofden van de mensen kan lopen. Je kunt hier spreken over een paradox: erfgoed sites moeten ook beter beschermd worden en de bezoekersaantallen moeten in goede banen geleid worden, gezien er door de status als UNESCO site meer bezoekers komen. Daarom is het World Heritage Tourism Programme opgericht. Het programma is erop gericht om toerisme in te zetten als middel voor behoud van de erfgoed sites. Bijvoorbeeld door bij te dragen aan de bescherming van het milieu en door de lokale bewoners te laten profiteren van de erfgoed site, zowel economisch als op sociaal gebied. Er wordt samengewerkt met de reisindustrie om de erfgoed sites te assisteren met het opzetten van duurzaam toerisme activiteiten. Ook kan de reisindustrie helpen met de marketing daarvan: een tour operator kan bijvoorbeeld een excursie aanbieden naar de erfgoed site, begeleidt door een lokale gids. In El Vizcaino Biosphere Reserve in Baja California (Mexico) worden ecotoerisme activiteiten opgezet om de kustlagunes, waar de grijze walvis, verschillende soorten zeeleeuwen en bedreigde zeeschildpadden leven, te beschermen. Met behulp van UNESCO zijn er 20 natuurgidsen opgeleid als whale-watching gidsen. Zo zijn er verschillende ecotoerisme projecten opgezet vanuit het World Heritage Tourism Programme, in landen als Mexico, Guatemala en Indonesië. Voor meer informatie over het World Heritage Tourism Programme van UNESCO, klik hier.

Ook de World Heritage Alliance is actief op het gebied van duurzaam toerisme. Deze ledenorganisatie is in 2005 opgericht door de UN Foundation en Expedia, Inc. om erfgoed sites te assisteren met duurzaam toerisme. Belangrijkste speerpunt is om de bezoekers zelf te betrekken bij het behoud en de bescherming van de erfgoed sites die ze dierbaar zijn. Via Friends of World Heritage worden consumenten aangemoedigd om betrokken te zijn bij het behoud van wereld erfgoed, bijvoorbeeld door er een duurzame reis heen te maken via Expedia of door een donatie te geven. De World Heritage Alliance heeft een aantal duurzaam toerisme projecten lopen in de toeristische Yucatán Peninsula van Mexico, om de beroemde Maya Ruines te behoeden voor het massatoerisme.